اثرپذیری و اثرگذاری لافونتن در ادب تعلیمی ایران

دو ملت ایران و فرانسه از اوایل قرن17م. با ادب و فرهنگ یکدیگر آشنا شدند و محصول این آشنایی، به وجود آمدن داد و ستدهای فرهنگی میان دو کشور شد؛ لذا با توجّه به این اصل که ارزیابی درست ادبیات ملی و تبیین جایگاه آن در میراث فکری و ادبی بشریت جز با مقایسه ادبیات ملت ها امکان پذیر نیست، این نوشتار در راستای غنا بخشیدن به ادبیات ملی و نشان دادن ارزش های ادبی آن در میان ادبیات ملل مختلف، تلاش می-کند تا بر اساس مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی، که پهنه پژوهش آن محدود به تفاوت زبان و تأثیر و تأثر است، به بررسی اثرپذیری افسانه ها و فابل های «ژان دولافونتن» فرانسوی از ادبیات تعلیمی ایران از جمله: گلستان سعدی، کلیله و دمنه کاشفی یا همان انوارسهیلی و همچنین اثرگذاری این شاعر فرانسوی بر ادب تعلیمی معاصر ایران بپردازد. این پژوهش نشان می دهد که لافونتن برخی از این افسانه ها و فابل ها را مستقیماً و بدون هیچ تغییری از گلستان سعدی، انوارسهیلی اقتباس کرده و نکته و مطلب تازه ای بر آن نیفزوده است، جز اینکه تحت تأثیر شرایط ذهنی خاصّ خود و همچنین زندگی اجتماعی و اوضاع طبقاتی جامعهخویش، برای رساندن پیامی نو، خوانش¬های تازه ای از این حکایت ها ارائه داده وگاهی در پایان به ذکر نتیج? اخلاقی و اجتماعی از این حکایات بسنده کرده است. امّا پس از ترجمه آثار فاخر فرنگی، شاعران معاصر که برای خارج شدن از حالت رکود، در پی جریانی نو، چه از لحاظ تکنیک و شیو? بیان و چه از نظر موضوع و تصویرسازی بودند، به ادبیات اروپا چشم دوختند؛ لذا بعضی از فابل های لافونتن مورد پسند و ذوق بعضی از شاعران معاصر از جمله:ملک الشعرای بهار، حبیب یغمایی، پروین اعتصامی، رشید یاسمی و نیّر سعیدی قرار گرفت که بعضی از این اقتباس ها منجر به پیدایش شاهکارهای ادبی در حوزه ادبیات تعلیمی شد «داستان کلاغ و روباه»، «دهقان و پسران»، و...که در قالب کتاب های مصوّر کودکان درآمده اند از جمله آنهاست.